Klęska militarna Polski w kampanii
wrześniowej 1939 roku oraz związany z tym początek niemieckiej i
sowieckiej okupacji wymusiły szereg zmian na dotychczas funkcjonujących
strukturach przedwojennego ruchu narodowego. Pochodząca ze środowiska
Obozu Narodowo-Radykalnego „ABC” grupa ocalałego kierownictwa
przekształciła się w Grupę „Szańca”, której nazwa pochodziła od
wydawanego już w październiku 1939 roku głównego pisma konspiracyjnego
„Szaniec” (będącego organem prasowym tejże grupy, Związku Jaszczurczego i
później Narodowych Sił Zbrojnych). Pismo było wydawane początkowo jako
biuletyn na nasłuchu radiowym, natomiast od 24 marca 1940 roku – już w
formie drukowanej (od 1940 roku do upadku powstania warszawskiego
łącznie wydano 156 numerów w nakładzie od 5 do 15 tysięcy egzemplarzy).
14/15 października 1939 roku powstał
zalążek przyszłego wojska polskiego, jakim była Organizacja Wojskowa
Związek Jaszczurczy, i który stał się fundamentem do stworzenia
Narodowych Sił Zbrojnych, natomiast głównym organem cywilnym był
powstały na przełomie 1939 i 1940 roku Komisariat Cywilny, jego zadaniem
było przygotowanie kadr administracyjnych do objęcia ziem polskich po
ich wyzwoleniu. Po utworzeniu Narodowych Sił Zbrojnych KC przekształcił
się w Służbę Cywilną Narodu pod przewodnictwem brata autora „Odrodzenia
idealizmu politycznego”, Kazimierza Gluzińskiego, później po rozłamie na
tle scalenia NSZ z Armią Krajową w drugiej połowie 1944 roku
konspiracja narodowa powołała do życia samodzielną Radę Polityczną NSZ.